Çocuğunuza nasıl ebeveynlik yaptığınız çok kişiseldir ve durumunuza, kişiliklerinize, yaşam tarzınıza ve ihtiyaçlarınıza göre oldukça bireyseldir. Bu nedenle, “iyi bir ebeveyn” olmanın birçok farklı değişkeni vardır: Bir aile için işe yarayan bir başka aile için işe yaramayabilir ve bu çok doğaldır.
Yine de söz konusu ebeveynlik stilleri olduğunda aşağıda bahsettiğimiz 4 stil daha fazla ön plana çıkıyor. Siz nasıl ebeveynlersiniz? Gelin birlikte öğrenelim.
Ebeveynlik tarzı nedir ve neden önemlidir?
Dört farklı ebeveynlik stili kavramı, okul öncesi çağındaki çocukları ve davranışlarını inceleyen psikolog Diana Baumrind tarafından 60’larda oluşturuldu. Daha sonra söz konusu davranışları -yetişkinlerin disiplin stratejileri, baskı zamanlarında ne kadar besleyici ve şefkatli oldukları, birlikte nasıl iletişim kurdukları, olgunluk ve kontrol beklentileri- çocukların ebeveynleriyle olan etkileşimiyle karşılaştırdı.
1. Otoriter / Disiplinci
Pisokologlar, otoriter ebeveynlerin katı, kontrol edici, ya benim dediğim olacak ya da olmayacak tarzı ebeveynlik tarzına sahip olduğunu söylüyor. Esasen, otoriter ebeveyn, evi bir otoriter gibi yönetir. Otoriter ebeveynin yüksek talepleri vardır, ama yine de buradaki en büyük sorun düşük hassasiyette olmalarıdır.
Çocuklara gelince, bu ebeveynlik tarzı, çocuğun yaşamı üzerinde kontrol eksikliği hissetmesine, öz saygısının azalmasına ve stresin artmasına neden olabilir. Çocuğun söyleyeceği az şey var ya da hiç yok, bu da genellikle daha endişeli hissetmelerine neden oluyor.
2. Hoşgörülü
Bu ebeveynlik tarzı, esasen, sonuncusunun ters çevrilmiş halidir. Bu ebeveynler son derece hassas ve sıcak, ancak sınırlar konusunda kendilerini rahat hissetmiyorlar. Yani çocuğa ihtiyaç duyduğu ebeveyn personası yerine en iyi arkadaş olarak yaklaşıyorlar. Çocuklarına nadiren hayır diyorlar, davranışı şekillendirmek için rüşvet kullanma eğilimindeler ve genellikle kişilik gelişiminde fazla bir yapı sağlamıyorlar. Ne yazık ki, bu ebeveynlik tarzı çocukların kişilik yapısı olmadan büyümesi ve bu nedenle “sorumluluk almakla mücadele etmesi, okulda daha kötü performans göstermesi ve özgüven sorunları yaşama eğiliminde olması” anlamına gelir.
3. Orada Olmayan
İlgisiz ebeveynler çocuklarının ihtiyaçlarına uyum sağlamıyor ve genellikle kendi başlarına bakmaları için onları yalnız bırakıyorlar. Çocuğa veya faaliyetlerine ilgi duymuyorlar ve onlarla ilgilenmek için fazla zaman harcamıyorlar. Bu genellikle ebeveynliğin en sorunlu tarzı olarak görülüyor ve bu çocuğu temelde ihmal ettiğiniz anlamına geliyor. İlgisiz evlerde büyüyen çocuklar ise en çok mücadele etme eğilimindeler.
4. Yetkili
Burada, aslında pek çok isimle anılan ebeveynlik tarzından bahsediyoruz: dikkatli ebeveynlik, nazik ebeveynlik vb. Esasen, otoriter ebeveynlik, uzmanların ve anne babaların yıllardır çabaladıkları ideal hassasiyet ve net beklentiler, sınırlar ve talepler dengesidir. Büyümek için çocukken rehberliğe ihtiyacınız var, ancak çocuğun da sınırları aşmak için kendini güvende hissetmesi gerekiyor. Peki bu ebeveynlik tarzı neden bu kadar iyi çalışıyor? Çocukların sorumlu, şefkatli insanlar haline gelmelerine yardımcı oluyor çünkü önünüzde sağlıklı bir örnek söz konusu Yetkili ebeveynler, sınırlara karar verirken ve sonuçları empoze ederken çocuğun düşüncelerini ve duygularını hesaba katarlar.
